6 Şubat 2023 tarihinde, Ülkemizin güneydoğusunda Kahramanmaraş ve Elbistan merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi.
Bu depremler, 10 ilde büyük bir yıkıma yol açarak, binlerce can kaybına ve yaralanmaya sebep oldu.
Depremlerin ardından başlatılan arama kurtarma çalışmaları, günlerce aralıksız devam etti.
Depremlerin yol açtığı tahribatın boyutu oldukça büyüktü.
Binlerce fazla insan hayatını kaybetti. Birçok insan yaralandı.
Yüz binlerce bina yıkıldı veya hasar gördü. Altyapı tesisleri büyük zarar gördü.
Elektrik, su ve doğalgaz gibi temel ihtiyaçların kesilmesi, bölgedeki yaşamı daha da zorlaştırdı.
Depremler, ülkemizin deprem gerçeğini bir kez daha gözler önüne serdi.
Deprem kuşağında yer alan Türkiye, her zaman deprem riski altındadır.
Bu nedenle, depreme dayanıklı binalar inşa etmek,
farklı bakış ve milletimizi depreme karşı bilinçlendirmek son derece önemlidir.
Yapıların hasar alma biçimleri incelendiğinde Tasarım hataları ve kesit yetersizlikleri,
zemin durumu, malzeme kalitesizliği, bodrum katların olmaması,
asmolen tipi döşeme sisteminin kullanılması asma katların yüksekliği,
yumuşak kat etkisi, kısa kolon etkisi, güçlü kiriş zayıf kolon etkisi, kesme etkileri, kaçak yapılar,
kaçak işletmeler, kolonları kesilen binalar, yapısal ve ahlaki birçok sebep sayılabilir.
Aslında inanılmaz zemin, çevre ve doğa koşulları olsa da
iyi analizler yapılarak üretilen mühendislik yapıları 500 yıl ayakta kalabilirler.
Mimar Sinan’ın eserleri buna en iyi örneklerdir.
Bir diğer örnek ise Osaka Körfezi açıklarında,
4 km uzunluğa ve 2,5 km genişliğe sahip yapay bir ada üzerine kurulu Kansai Havalimanıdır.
Kansai Havalimanı’nın yapılış öyküsünü, zorlukları, çözümleri, problemleri, yapılan müdahaleleri, ders niteliğindedir.
Peki farklı bakış ile neler yapılabilir;
1. Deprem bakanlığı kurulabilir.
2. Depremde yaşanan ulaşım zorlukları dikkate alınarak, farklı ulaşım seçenekleri düşünülmelidir.
A) Şehir içi ulaşım hafif raylı sistem ile oluşturulabilir.
B) Ülke ulaşımı demiryolu ağı ile her il bağlantısı sağlanabilir.
C) Ana yolların 25 metre yakınına ev yapılmayabilir.
Yan yollarda cadde üzeri yapılacak binalar 2 kat ile sınırlandırılabilir.
D) Deprem bölgesi ve yakın olan illere küçük uçakların kalkış inişini yapabilecekleri toprak pistler yapılabilir
ve küçük uçak uçuşları teşvik edilebilir.
E) Deprem bölgesine sadece malzeme ve insan taşıması yapacak araçların giriş çıkışı ile düzen sağlanabilir.
3. Bölgede görev yapacak personel özel ve istekli olan kişilerden seçilmelidir.
Deprem bölgesindeki kritik personel mutlaka tek katlı lojmanlar yapılarak iskanları sağlanabilir..
4. Deprem illerinde Kullanılmış Konteyner çöplükleri oluşmaktadır.
İşlevleri tamamlanan konteyner evlerin bakımları yapılarak uygun alanlarda
(özellikle üniversite öğrencilerinin kullanması için ) tüm alt yapısı yapılarak hazır kullanımda bekleyebilir.
Yeniden kullanımı ile öğrencilerin yurt problemlerini azaltabilir.
5. Deprem zamanı ve deprem bölgesinde işlenen suçlar için özel yetkilendirilmiş savcı ve hakimler ile adalet hızla sağlanabilir.
6. Deprem bölgesindeki tüm kurumlar tek katlı olabilir.
7. Deprem bölgesi alt yapı tesisleri dünya örnekleri incelenerek korumalı olarak inşa edilebilir.
8. Deprem bölgesindeki tüm ulaşım hafif raylı sitem ile sağlanabilir halde olabilir.
İl dışında bulunan ana istasyon ve depolar ile bütün nakliyeler tek merkezden sağlıklı yapılabilir.
9. Deprem ülkelerine yapılacak çalışma ziyaretlerine katılacak personel titizlıkle seçilebilir.
10. İhmali olan tüm görevlilerin tüm malvarlığına el konularak, gerekli cezalar hızla verilmelidir.
11. Bina denetimi ile ilgili görevlilere verilecek maddi ve manevi cezalar 100 kat artırılmalıdır. Hızla uygulanmalıdır.
12. Tarım alanlarının etkili ve yeterli kullanımı için deprem bölgesi tarım alanları 1000 dönüm olarak birleştirilmeli
ve tek kullanım veya ortak üretim modeli olan kurumlar oluşturan kişilere kiralanabilir.
13. Deprem bölgesi imar planları merkezden yapılmalıdır. Belediyeler sadece denetim rolü üstlenebilir.
14. İl fay hatları bilgisi orda yaşayan tüm insanların görebileceği alanlarda bilgilendirme için paylaşılabilir.
15. Bölge vali ve kaymakamları özel yetkilendirilmiş kişiler olabilir.
16. Bina yapımında hatası olan tüm kurum ve kuruluşlarda çalışan kişilerin
1. Derece akrabaları dahil olarak herkesin mal varlığına el konulabilir.
17. Deprem eğitimi tüm ülkemizde ayrı bir ders olarak okutulabilir.
Yazacak belki çok şey var belki, bunlar ilk anda düşündüklerim oldu.
Lütfen yaşadıklarımızı unutmayalım. Unutturmayalım…
Saygı ve sevgilerimle esen kalın.